OBLOMOV – Kitap İncelemesi

“Dünya Hassas Kalpler İçin Cehennem Gibidir.”

demiş Alman yazar Goethe. Oblomov için de öyleydi. Dünyanın bütün hinliklerine sırt çevirmiş ama bir o kadar da maruz kalmış bir kişiliktir Oblomov.

Kitaptan bahsetmeye buradan başlamak istedim. Çünkü kitabı bitirdiğimde aklımda kalanın tembellik değil merhamet olduğunu gördüm.

(Ufak da olsa spoiler almak istemiyorsanız okumamanız faydanıza olacaktır.)

Kitaba başlarken muhteşem diyaloglar ve akıcı bir üslup sizi alıp götürüyor. Gözleriniz parlayarak okumaya devam ediyor ve Oblomov’u keşfetmek için sabırsızlanıyorsunuz. Sonrasında yazarın kurduğu Oblomovka’ya gidiyor masalsı bir anlatımla, oldukça güzel bir rüyada buluyorsunuz kendinizi! Oblomov, tembel olma özelliği yüzünden hayatının yetişkin döneminden tat almamış tat almadıkça da hayattan kopmuş ve umudunu yitirmiştir. Bunu kitabın hemen başında anlıyorsunuz.

Ama öyle bir şey görür, yaşar ki bu da onu bambaşka biri yapacakken bu yaşadığı şeyin de ona fazla geldiğini, hak etmediğini düşünerek vazgeçecek ve bu da onun hayatını daha zor hale getirecektir. Kitabı okuyanlar burada ne dediğimi anlayacaktır. Dürüstlük ve merhamet Oblomov’un ikili ilişki yaşamak için sahip olduğu yegane iki şeydir. Başka da bir şey yok malesef. Bu da canını her defasında acıtmıştır.

Fakat bu iki değerin kıymetini bilen biricik arkadaşı can dostu Ştoltz, Oblomov’u canı pahasına korumakta ve sevmektedir. Ştoltz Alman bir babanın ve Rus annenin tek oğludur. Kitapta da değinildiği gibi alman disiplini ve rus entelektüelliğiyle harmanlanmıştır, bu da onu neredeyse kusursuz yapmaktadır. Kitapta Oblomov aşık olmakta ve aşkın gücü burada da kendini göstermektedir. Ancak aşk bile Oblomov’un merhametinin ve dürüstlüğün önüne geçememiştir. Ştoltz can dostu Oblomov’u her defasında kurtarmakta ve devamının gelmesi için Oblomov’a adeta yalvarmakta ancak, her defasında Oblomov’un cesaretsizliği ya da tembelliği galip gelmektedir. Ştoltz’un Oblomov’a olan sevgisi hiç bitmemekte sonuna kadar onu kurtarmaya çalışmaya devam etmektedir. Kitapta aşkın ve dostluğun en güzel örneklerine tanık oluyoruz. Bu da aşka ve dostluğa olan bakışınızı değiştirebilecek kadar güzel anlatılmış.

Lenin bir konuşmasında Oblomov’un tembelliğine dem vurarak Rusyanın kaderi Oblomov gibi olmasın “her şeyi yendik Oblomov’u yenemedik.” demektedir. Bu da literatüre Oblomovculuk olarak geçmiştir. Oblomov merhametine ve kibarlığına bağlı yaşamaktadır. Yıkmadığı terk edemediği yegane iki değer bunlardır. Bu yüzden Oblomov toplumun turnusol kağıdı gibidir. İyi ve kötünün ayrıldığı yerdir. Oblomov merhameti ve nezaketi zayıflık olarak gören düşük profilli insanların teşhir olduğu yerdir. Ama aynı zamanda iyiliğin en saf halinin ortaya çıktığı yüksek değerlere sahip insanların gemilerini konuşlandığı limandır Oblomov. Yani Oblomov toplumun günahlarının ve sevaplarının toplandığı yerdir.

Henüz bitirdiğim bu kitabı okumanızı şiddetle tavsiye ederim.

Sağlıklı kalın, mutlu olun.